Zekat Nedir? Fitre Nedir? Kimlere Zekat Verilir? Zekat Fitre farkı

(Detaylı sorular ve aklınıza takılanlar için https://diyanet.gov.tr ‘yi ziyaret edin )

ZEKAT NEDİR?

Sözlükte artma, çoğalma, temizlik, bereket, iyi hal ve övgü anlamlarına gelen zekat; dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rızası için muayyen kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder.

Zekatın sarf yerleri Kur’an’da ayrıntılı şekilde açıklanmış (Tevbe, 9/60), nisabı da hadislerde belirtilmiştir (Buhârî, “Zekat”, 32, 36, 38, 43). Buna göre temel ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişi diğer şartlar da yerine gelmişse bu mallarının zekatını vermesi gerekir. Nisap altında 20 miskal (80. 18 gr), devede 5, sığırda 30, davarda 40’tır.

Zekatın farz olması için şartlar; malların nami (üreyici) olması, sahip olunduğu andan itibaren üzerinden bir yıl geçmesi, borcundan ve asli ihtiyaçlardan fazla olmasıdır.

Zekat; dinin tarif ettiği ölçüde zengin olan Müslümanların yılda bir defa malının kırkta birini dinin belirlediği kimselere vermesidir.
Zekat’ın kelime anlamı ise, “artma, çoğalma, arıtma, bereket” tir.

KİMLER ZEKAT VERİR?
Hür, Müslüman, akıllı, erginlik çağına gelmiş, asıl ihtiyaçlarından ve borçlarından başka nisab miktarı mala sahip olan ve malının üzerinden bir yıl geçen kimselere zekat vermek farzdır.

FİTRE NEDİR?
Ramazan ayının sonuna yetişen, zekat vermekle yükümlü her hür Müslüman’ın vermesi gereken bir sadakadır. Fıtır sadakası da denir.

FİTRE NE ZAMAN VE KİMLERE VERİLİR?

Fitrenin Ramazan Bayramı’nın birinci günü bayram namazından önce hatta bayramdan daha önce Ramazan içinde verilmesi gerekir ki, verilen yoksul kimse de ihtiyaçlarını giderebilsin. Fitre; küçük, büyük, akıllı, akıl hastası,hasta,sağlıklı her Müslüman için verilir.

5. Nisab miktarı mallar nelerdir?

80 gramveya daha fazlası altın,

560 gramveya fazlası gümüş,

80 gr.altın miktarına eşit para,

Parayla aynı ölçüde ticaret malları,

40 taneden fazla koyun ve keçi,

30 ve fazlası sığır ve manda,

5 ve fazlası deve.

KİMLERE ZEKAT VERİLMELİDİR?

Zekat, fakirlere, miskinlere, günlük yiyeceğini zor temin edenlere, yolda kalanlara, borçlulara, Allah yolunda cihat edenlere ve ilim öğrenenlere verilebilir. Zekat vermeye en yakınlardan başlanmalıdır.

ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?

Ana, baba, dede, nine, oğullar, kızlar ve bunlardan olan torunlar servetin kendisiyle korumaya alınıp desteklenmesi gerektiği için, bunlara zekat verilmez. Bununla beraber muhtaç olması durumunda; evlenerek başka aileye karışmış kız ve erkek kardeşlere, bunların çocuklarına yani yeğenlere, hala, amca, dayı, teyzeye ve bunun çocuklarına daha sonra diğer akrabalara ve komşulara zekat verilir.

Zekatı vermede çevremizdekiler uzaktakilere öncelikli değil midir?

Zekat ve fitre vermede ihtiyaç sahibi yakınlarımız ve malın kazanıldığı muhitteki diğer ihtiyaç sahipleri öncelikle hak sahibidir. Öyleyse çevremizdekilerin ihtiyaçları bir ölçüde karşılandıktan sonra uygun görülen uzak yerlere de gönderilmelidir ki; buralardaki kardeşlerimiz de ihtiyaçlarını karşılayıp bayram sevincini hep beraber tadabilsinler.

Zekat vermek için Ramazan ayını beklemek zarureti var mı?

Zekatı vermek için nisab miktarı mala hicri takvime göre bir yıl sahip olmak gerekir. Bu miktara sahip olunduğu andan itibaren bir yıl takip edilir ve dolunca zekat verme süresi başlar. Yani Ramazan’da verme şartı yoktur ancak Ramazan’da ibadetlere katlanarak verilen ecirler, oruçla yoksulun halini anlama kişileri Ramazan’da zekat vermeye sevk etmektedir.

Ticaret için olmayıp kullanmak için alınan arabadan, oturulan evden, kiraya verilen mülkten zekat verilir mi?
Bunlara zekat düşmez fakat eğer varsa getirdiği gelir üzerinden verilir.

Bir yıl dolmadan gelecekte verilecek zekatı şimdi vermek uygun mudur?

Zekatı uygun yer bulunca zamanından önce peşinen vermede mahzur yoktur. Zamanı gelince yeniden vermeye de gerek kalmaz.

Zekat veya fitre verirken verilen kişiye söylemek gerekir mi?

Zekat veya fitre verirken verilen kişiye söylemeye gerek yoktur. Fakat hayır kurumlarına verilirken ne olarak verildiği mutlaka bildirilmelidir.

Evi olmayıp, ev parası biriktiren kişiye bir yıl geçince zekat gerekir mi?

Her ne kadar kişinin evi olmasa da para birikimi olduğu için 80 gr. altın miktarına ulaşınca bir yıl üzerinden geçer geçmez bu birikime zekât düşer.

ZEKATIN FAYDALARI:

Zekât zenginle yoksulu birbirine yaklaştırır.

Zekât çalışmaktan aciz olanlara normal bir hayat sürme imkanı sağlar.

Zekât kişiyi cimrilikten ve bencillikten korur, cömert yapar.

Zekât Allah’ın verdiği servet nimetinin şükrüdür. Zekâtla kiri giderilen mal, bereketlenir ve artar.

Zekâtı veren kişi içinde yaşadığı topluma karşı da görevini yerine getirmiş olur.

ZEKATIN ŞARTLARI

1. Niyet: Zekat verilirken, o malın zekat olarak verildiğine niyet etmek gereklidir. Bazen tek seferde verilmediği için, miktarın hesaplandığı sırada bir kere zekat niyeti ile verilmesine karar verilmesi de yeterli görülmüştür.

2. Temlik: Zekat miktarının verildiği kişinin mülkiyetine geçmesidir. Alan kişinin bu zekatı istediği gibi harcayabileceği şekilde eline geçmelidir. Mesela fakirlere yemek yedirmek, zekata girmez. Fakat yemek yemeleri için para veya mal şeklinde kendilerine verilmesi zekat olur. Çünkü bu kişiler, artık kendilerinin olan maldan yemiş olurlar.

Zekatın Ödenme Zamanı

Zekat ödemesi için belli bir ay veya gün yoktur. Üzerinden bir yıl geçmesi gereken gelirler için yıl dolduğunda, gerekmeyenler için ise gelir elde edildiğinde makul süre içinde vermek şart olur. Geciktirilmemelidir, fakat önceden de ödemesi yapılabilir (gelecek senelerin zekatı verilebilir).

Zekatın Ödenme Şekli

Şahıslr kendileri ihtiyaç sahiplerine verebilecekleri gibi, devlet tarafından da toplanıp dağıtılabilir.

Zekat Kimlere Verilir?

Zekat, malın kazanıldığı ve bulunduğu yerde verilmesi daha uygundur. Ancak başka bölgelerdeki ihtiyaç sahiplerine gönderilmesi de caiz görülmüştür.

Tevbe 60. ayette, zekat verilecek kişiler şöyle sıralanmıştır:
“Sadakalar Allah’tan bir farz olarak fakirlere, miskinlere, zekat işinde çalışanlara, kalpleri İslama ısındırılacaklara, kölelere, borçlulara, Allah yolunda kalmışlara aittir. Allah bilendir hakîmdir.”

Fakirler ve Miskinler: Hiç bir malı ve geliri olmayan kişiler miskin, asli ihtiyaçları karşılayan ev ve eşya gibi malı olsa da gelirleri ihtiyaçları karşılayamayan, nisab miktarından az malı olan kişiler de fakir kabul edilmiştir.

Allah yolunda olanlar, geniş bir tabir olup Allah yolunda savaşanları, ilim tahsil edenleri, hayır kurumlarını, yani genel olarak Allah rızasına uygun hayırlı işlerde çalışanları kastettiği varsayılmıştır. Memleketinde zengin olsa da yolda kalmış kimseler de yine bu ayette sayılanlardan kabul edilir. Mülteciler bu sınıfta kabul edilebilir.

Zekat verilmeyecek kişiler ise;
– Anne baba, eş ve çocuklar, dede-nine ve torunlar (zaten bakma yükümlülüğü olduğundan)
– Gayr-ı müslimler
– Zenginler
– Hz.Peygamberin yakınları

ZEKAT VE FİTRE NASIL HESAPLANIR?

Zekâtın hesaplanış şekli kısaca şöyledir:

Ticaret erbabı, yıl sonunda elinde bulunan ticari malların (neyin alım-satımını yapıyorsa onun) dökümünü yapar ve elinde bulunan nakit para ile kesin alacaklarını da buna ilave eder. Borçlarını düştükten sonra elinde kalan miktar 85 gram veya daha fazla altına tekabül ediyorsa bunun % 2,5’luk kısmını ayırıp zekât olarak verir.

Fitre ise buğday, arpa, üzüm ve hurma olmak üzere dört gıda maddesinden verilir. Yaşadığımız yerde bunların hangisi daha kıymetli ise fitreyi onun üzerinden vermek uygundur.

Fitre, buğdaydan ise yaklaşık olarak 1460 gr; arpa, üzüm ve hurmadan ise yaklaşık olarak 2920 gr olarak verilir. Bu gıda maddelerinin kendileri fitre olarak verilebileceği gibi, değerleri hesaplanmak suretiyle para olarak da verilebilir. Hatta para olarak vermek daha uygundur.

Burada esas olan, bir fakirin sabahlı-akşamlı doymasını temindir. Dolayısıyla herhangi bir yerde veya zamanda, belirtilen miktarlardaki gıda maddelerinin değeri, bir fakiri sabahlı-akşamlı doyurmaya kâfi gelmiyorsa, o miktar üzerinde ısrar etmemeli, bir fakirin bir gün içinde normal ölçülerde yemek yiyerek sabahlı-akşamlı doymasını sağlayacak miktar esas alınmalıdır.

FİTRE KİMLERE VERİLİR? FİTRE VERMEK ZORUNLU MUDUR?
Kendilerine zekât düşen herkese fitre de verilebilir. Fıtır sadakası (fitre), kişinin bulunduğu yerdeki fakirlere verilmelidir.

Zekât vermekle mükellef olanların fitre vermesi vaciptir. Fitre ibadetini küçümsememek gerekir. Verilene kadar kişinin uhdesinde bir borç olarak kalır.

FİTRE İLE ZEKATIN FARKI NEDİR?

Fitrede, sahip olunan malın ticaret malı olması ve artış gösterme özelliği bulunması gibi zekât yükümlülüğü için gereken birtakım şartlar aranmaz. Yine zekât mükellefiyetinde aranan “çocuk olmama ve akıl sağlığı bozuk bulunmama” şartı da fitre için mevcut değildir. Yani çocuklar ve akıl sağlığı yerinde olmayanlar da mali durumları uygun ise fitre vermekle mükelleftir. Onların yerine bu görevi veli ve vasileri yerine getirir.

Bir diğer fark da fitrenin buğday, arpa, üzüm ve hurmadan ibaret olan dört çeşit mal esas alınarak hesaplanmasıdır. Fitre bu ürünlerden hangisi üzerinden hesaplandığında fakirlerin menfaatine daha çok uygun düşüyorsa, o ürün üzerinden hesaplanmalıdır.

Zekat ve sadaka-i fıtır kimlere verilir?

Yorum yapın

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.