Türk Dil Kurumu, ‘Liyakat‘ı ” Bir kimsenin, kendisine iş verilmeye uygunluk, yaraşırlık durumu” olarak tanımlamaktadır. Peki bu liyakat neden önemlidir? Olmazsa ne olur? Dinimiz İslam ne söylüyor?
Liyakat bir nevi hakkaniyet ile alakalıdır, yani ‘iş’i hakkeden kişiye teslim edip etmemekle alakalıdır. Allahü teâlâ Kur’an-ı Kerim’de Maide Suresi 8’inci Ayeti‘nde şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Allah için hakkı ayakta tutun, adaletle şahitlik eden kimseler olun. Herhangi bir topluluğa duyduğunuz kin, sizi adaletsiz davranmaya itmesin. Adaletli olun; bu, takvâya daha uygundur. Allah’tan korkun. Şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberdardır.” Kaynak: Diyanet
Burada Allah C.C., iman sahiplerini adil olmaları yönünde ikaz etmiştir. Bir topluluğa olan öfkelerinin, onlara karşı adaletsizce davranmaya sebep olmaması gerektiğini vurgulamıştır. Bu Ayet’ten, Müslümanlar olarak şu anlamı da çıkarabiliriz, bir Müslüman birine veya bir topluma olan sempatisi nedeniyle de adaletsiz DAVRANAMAZ. Yani bir özel veya kamu kurumuna personel alırken, bir ihale dağıtırken, bir iş verirken sevdiklerimizi kayıramayız veya sırf sevmiyoruz diye birilerine adaletsiz davranamayız.
Adaletsizlik hem düzenin işleyişini, hem bireylerin şevkini kırar. Toplumsal düzenden, bireysel psikolojiye kadar her şeye zarar verir.
O nedenle her iş onun hakkını verecek olana, hak edene verilmelidir. Dinimiz ayrımcılığı ve adaletsizliği reddetmektedir. Müslüman gibi görünen ve adaletsizce hükmeden kişinin bu çirkin yaklaşımı da kendisinden kaynaklanmaktadır, bunu din ile bağdaştırmak yanlıştır.
Müslümanın hareket noktası Kur’an-ı Kerim’dir. Örnek olarak alacağımız önder ise Peygamberimiz Hz. Muhammed SAV.’dir. Bir işi yaparken, “acaba Peygamberim olsa şimdi bu durumda nasıl davranırdı?” diye sormak lazımdır.
Müslümanlar olarak adil düzeni sağlamak için önce kendimize çeki düzen vermeliyiz. Tüm hareketlerimiz ve yaklaşımlarımız adalet, ahlak çerçevesinde; bir Müslümana’a yakışır şekilde olmalıdır.
Adaletin olmadığı bir hukuk düzeni; devlet yapısı; toplum düzeni; grup ilişkisi dağılmaya, bozulmaya mahkumdur. Adaletin olmadığı bir yapıda kayırmalar, ayırmalar, bozgunculuk kök salar. Adaletin olmadığı yerde HARAM, ahlaksızlık hüküm sürer.
İşçi alırken onu hak edecek kişi yerine yakınını / tanıdığını kayırmak Müslüman’a yakışmaz. Bu, dünyada sonucu nereye varırsa varsın, ahirette zarara götürecektir. Vebalin karşılığı ağırdır.
Dünya denilen rüya 3 günlük. Bu 3 günlük rüyayı kendi elleri ile kabusa çevirenlerin vay hallerine…
Gelin sözü en güzel söylemiş olanına bırakalım:
Nisâ Suresi 58’inci Ayet:
“Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne kadar güzel öğütler veriyor! Şüphesiz Allah her şeyi işitici, her şeyi görücüdür. “
Nisâ Suresi 135’inci Ayet:
“Ey iman edenler! Adaleti titizlikle ayakta tutan, kendiniz, ana-babanız ve akrabanız aleyhinde de olsa Allah için şahitlik eden kimseler olun. (Haklarında şahitlik ettikleriniz) zengin olsunlar, fakir olsunlar Allah onlara (sizden) daha yakındır. Hislerinize uyup adaletten sapmayın, (şahitliği) eğer, büker (doğru şahitlik etmez), yahut şâhidlik etmekten kaçınırsanız (biliniz ki) Allah yaptıklarınızdan haberdardır.”
Mâide Suresi 42’nci Ayet
“Hep yalana kulak verir, durmadan haram yerler. Sana gelirlerse, ister aralarında hüküm ver, ister onlardan yüz çevir. Eğer onlardan yüz çevirirsen sana hiçbir zarar veremezler. Ve eğer hüküm verirsen, aralarında adaletle hükmet. Allah âdil olanları sever.”
Nahl Suresi 76’ncı Ayet
“Allah, şu iki kişiyi de misal verir: Onlardan biri dilsizdir, hiçbir şey beceremez ve efendisinin üstüne bir yüktür. Onu nereye gönderse bir hayır getiremez. Şimdi, bu adamla, doğru yolda yürüyerek adaleti emreden kimse eşit olur mu?”
Nahl Suresi 90’ıncı Ayet:
“Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder, çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.”
Mümtehine Suresi 8’inci Ayet:
“Allah, sizinle din uğrunda savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlara iyilik yapmanızı ve onlara âdil davranmanızı yasaklamaz. Çünkü Allah, adaletli olanları sever.”