Sözlükte rahatlatmak, dinlendirmek anlamlarına gelen ‘terviha‘ kelimesinin çoğulu olan ‘teravih’, dini bir terim olarak, Ramazan ayında, yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınan nafile namaz demektir.
Teravih namazını dört rekatta bir selam vererek kılmak caiz ise de, iki rekatta bir selam vererek kılmak daha faziletlidir.
Bu namazın her dört rekatının sonunda bir miktar oturulup dinlenmek müstehaptır. Bu dinlenmelerde tehlil (‘La İlahe İllallah’ (Allah’tan başka ilah yoktur) demek) ve salavat ile meşgul olunması uygundur. Teravih namazı, erkek ve kadınlar için sünnet-i müekkededir.
Hz. Peygamber, “Kim inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek Ramazan namazını (Teravih) kılarsa, onun geçmiş günahları bağışlanır” buyurmuşlardır (Buhari, Salatü’t-Teravih, 1; Müslim, Müsafirin, 174).
TERAVİH NAMAZI TEK BAŞINA KILINABİLİR Mİ? CEMAATLE KILMAK ŞART MI?
Teravih namazı, Ramazan ayında yatsı namazı ile vitr namazı arasında kılınan bir nafile namazdır. Nafile namazların tek başına kılınması daha faziletli olduğu halde, teravih namazının cemaatle kılınması Hz. Peygamber (s.a.s.)’in uygulaması ile sabittir. Hz. Peygamber teravih namazını birkaç defa cemaatle kıldırmış, ancak daha sonra farz olur düşüncesiyle cemaate kıldırmaktan vazgeçmiştir (Buhari, Salatü’t-Teravih, 1; Müslim, Müsafirin, 177).
Hz. Ömer halife olunca, halkın dağınık bir şekilde Teravih namazı kıldıklarını görüp, tekrar cemaatle kılınmasının daha hoş olacağını düşünmüş ve ashapla istişare ederek bu namazın yeniden cemaatle kılınmasını başlatmıştır. Halkın vecd içinde bu namazı kıldıklarını görünce, “ne güzel bir adet oldu” diyerek memnuniyetini belirtmiştir (Buhari, Salatü’t-Teravih, 1).
Hz. Ali de, bu uygulama sebebiyle “Ömer mescitlerimizi Teravihin feyziyle nurlandırdığı gibi, Allah da Ömer’in kabrini öyle nurlandırsın” diye dua etmiştir (el-Mutteki el-Hindi, Kenzu’l-Ummal, XII, 576).
TERAVİH NAMAZI KAÇ REKATTIR?
Hz. Peygamber (s.a.s.)’in kıldırmış olduğu Teravih namazlarının kaç rekat olduğu konusunda bir rivayet bulunmamaktadır. Hz. Ömer zamanındaki cemaatle kılınan Teravih namazlarının rekatları konusunda iki rivayet vardır; yirmi rekat, veya on bir rekat. Hz. Ömer’in dönemiyle ilgili farklı rivayetler; Nevevi ve Ayni tarafından, on bir rekatla ilgili rivayetin Hz. Ömer’in halifeliğinin ilk döneminde kılınan Teravih namazlarıyla ilgili olduğu, sonra Teravihin yirmi rekat olarak yerleştiği ve günümüze kadar da böyle devam ettiği şeklinde açıklanmıştır. Teravih namazı nafile bir ibadet olduğundan, farz gibi telakki edilmesi de doğru değildir. Bu nedenle, yorgunluk, meşguliyet ve benzeri sebeplerle, Teravih namazının evde 8, 10, 12, 14, 16 veya 18 rekat kılınması halinde de sünnet yerine getirilmiş olur. Ancak cemaate iştirak etmeye çalışmak daha iyidir.
TERAVİH NAMAZININ VAKTİ NEDİR?
Teravih ve vitir namazının vakti, yatsı namazının vaktidir. Ancak hem Teravih hem de vitir namazı, yatsı namazının farzından sonra kılınır. Bu itibarla yatsı namazının farzını kılmadan vitir ve Teravih namazı kılınır ise vitir ve Teravihin yeniden kılınması gerekir. Eğer vakit çıkmış ise; Teravihin kazası gerekmez, vitrin kazası gerekir.
TERAVİH NAMAZI TEK NİYETLE KILINABİLİR Mİ?
Teravih namazına başlarken niyet ettikten sonra her selam verişte yeniden niyet etmenin şart olup olmadığı konusunda Hanefi alimleri farklı görüşler belirtmişlerdir. Bir kısım alimler kılınan rekatların tümü temelde tek bir namaz olduğu düşüncesinden hareketle her iki veya dört rekatta selam verdikten sonra yeniden niyet etme zorunluluğunun bulunmadığını söylemişlerdir. Bir kısmına göre ise her dört rekatta niyet etmek şarttır Çünkü her dört rekat başlı başına bir namazdır. Zira selam vermekle fiilen namazdan çıkılmış olur Bu sebeple yeniden namaza girmek için mutlaka niyet lazımdır tercih edilen ortak görüş budur.
TERAVİH NAMAZININ KILINIŞI… ADIM ADIM…
(Dört Rekatta Bir Selam Verilerek Teravihin Cemaatle Kılınışı)
1 – Önce 4 rekatlık, yatsı namazının ilk sünnetini kendimiz kılarız.
2 – Yatsı namazının farzını imama uyarak kılarız. Yani imam kıldırır.
3- Yatsı namazının 2 rekatlık “son sünneti” kendimiz kılarız.
4 – Teravih namazına başlanır. Toplamda 20 rekatlık bu namaz (teravih) genellikle 4’er rekatlık dilimlerde 5 kez kıldırılır. Bazı camilerde ise 2’şerlik rekatlarda 10 kez kıldırılıyor. Teravih namazında, selamlama yapılan aralarda tüm cemaat şu salavatı getirir:
“Allahümme salli ala seyyidina muhammedini’n-nebiyyi’l-ümmiyyi ve ala alihi ve sahbihi ve sellim.”
“Allah’ım, Efendimiz olan ümmi peygamber Muhammed’e ve onun ailesine ve ashabına salat (rahmet manasında dua) ve selam olsun.”
Bu salavat, teravihin son rekatı da tamamlandıktan sonraki selamlamadan sonra, yani (vitre geçmeden evvel) 3 kez okunuyor.
5- Teravih namazını ve ardından kılınacak 3 rekatlık vitir (Ramazan dışında vitri kendimiz kılıyoruz) namazını imam kıldırır. O nedenle Niyet alırken “Niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya, uydum imama” deriz ve imamın tekbirinden sonra “Allahü Ekber” diyerek tekbir alır ve ellerini bağlar.
Namazda niyet önemlidir. Niyet kalbe aittir. Bununla beraber kalp ile niyet yapıldıktan sonra dil ile de söylenmesi daha iyidir. Bir insan başlayacağı bir namaza, kalp ile niyet edip de dili ile bir şey söylemese, o namazı caiz (Caiz, genel olarak ruhsat verilmiştir, günah değildir manasındadır. ) olur. Fakat kalp ile niyet etmekle beraber “şu vaktin farzını veya sünnetini kılmaya niyet ettim” demesi, daha iyidir. Bu şekilde, hem kalp, hem de dil ile niyet edilmesi, sahih olan görüşe göre müstehabdır (Müstehab: Sevilen, sevimli olan, tercih edilen). Kalben niyet olmaksızın dil ile yapılan niyet sahih değildir.
Namazımızı sanki Allah’ı görüyormuş gibi kılmalıyız. Biz O’nu görmesek bile, O’nun bizi gördüğünü unutmamalıyız. İbadeti, Allah’ın huzurunda bulunduğunu bilerek ve düşünerek yapmak gerekir. Namazımızın sevabı; huşu, huzur, tevazu ve yalvarmamızın çokluğu (teslimiyetimiz) kadardır.
Namaz kıldıracak imam: “Niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya, bana uyanlara imam oldum” diye niyet ederek iftitah tekbirini alıp ellerini bağlar.
VİTİR NAMAZININ KILINMASI
Teravih sonrasında kılınan vitir namazı. Normal zamanda 3 rekat olan bu namazı ister camide cemaatle isterseniz kendiniz evde kılın, kendi kendimize kılıyoruz AMA sadece Ramazan’da eğer cemaatle teravih kılıyorsak, vitir namazını hoca kıldırıyor.
DİKKAT ! Biz burada İMAM ile TERAVİH sonrası kılınan vitir namazını anlatıyoruz:
Vitir Vacip Namazının 1. Rekatı
– Niyet edilir: “Niyet ettim Allah rızası için bu günkü üç rekatlık Vitir Vacip namazını kılmaya, UYDUM İMAMA”
–ki elin avucu açık olarak baş parmakların kulak yumuşağına değeceği şekilde eller kaldırılır ve “Allah’u Ekber” diyerek tekbir getirilir ve namaza durulur.
– Sübhaneke okunur.
– Euzü Besmele çekilir: “Euzubillahimineşşeytanirracim – Bismillahir rahmanir rahim”
– Hoca sesli şekilde FATİHA ve bir Zamm-ı sure (Kuran ı Kerimden en az üç ayet )
– “Allah’u Ekber” denir ve Rükü’a eğilinir: “Subhane Rabbiyel Azim” üç kere denir.
– Rükü’dan doğrulur: “Semi Allahulimen Hamide – Rabbena lekel Hamd” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere “Subhane Rabbiyel Ala” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Doğrularak oturulur, sonra tekrar.
-“Allah’u Ekber” denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere “Subhane Rabbiyel Ala” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve İkinci rekat için ayağa kalkılır.
Vitir Vacip Namazının 2. Rekatı
– Besmele çekilir: “Bismillahir rahmanir rahim”
– Hoca sesli şekilde FATİHA ve bir Zamm-ı sure (Kuran ı Kerimden en az üç ayet )
– “Allah’u Ekber” denir ve Rükü’a eğilinir: “Subhane Rabbiyel Azim” üç kere denir.
– Rükü’dan doğrulur: “Semi Allahulimen Hamide – Rabbena lekel Hamd” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere “Subhane Rabbiyel Ala” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Doğrularak oturulur, sonra tekrar.
-“Allah’u Ekber” denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere “Subhane Rabbiyel Ala” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve bulunduğu yerde OTURULUR.
– Ettehıyyatü okunur. Üçüncü rekat için ayağa kalkılır.
Vitir Vacip Namazının 3. Rekatı
–– Besmele çekilir: “Bismillahir rahmanir rahim”
– Hoca sesli şekilde FATİHA ve bir Zamm-ı sure (Kuran ı Kerimden en az üç ayet )
– Sonra hoca ALLAHU EKBER diyerek tekbir getirilir ve niyet etmeden sadece “Allahu Ekber” demek sureti ile namaza başladığımız andaki gibi elleri kulaklara götürür tekbir alırız ve tekrar eller bağlanır.
– Kunut Duaları (Allâhumme innâ nesteînuke ve Allâhumme iyyâke na’budu ) okuruz içimizden.
– “Allah’u Ekber” denir ve Rükü’a eğilinir: “Subhane Rabbiyel Azim” üç kere denir.
– Rükü’dan doğrulur: “Semi Allahulimen Hamide – Rabbena lekel Hamd” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere “Subhane Rabbiyel Ala” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Doğrularak oturulur, sonra tekrar.
-“Allah’u Ekber” denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere “Subhane Rabbiyel Ala” denir.
-“Allah’u Ekber” denir ve Oturulur.
– Ettehıyyatü okunur.
– Salli ve Barik duaları okunur.
– Rabbena atina ve Rabbenağfirli duaları okunur.
– Selam verilir. Önce sağa sonra ise sola selam vermek sureti ile selam verilir. Selam şöyle verilir. “Es Selamu Aleykum Ve Rahmetullah” denir.
VİTİR NAMAZI ardından cemaatle tesbih çekeriz, duamızı yaparız..
ALLAH KABUL ETSİN… BİZE DE DUA EDİN İNŞALLAH…
